Winter ‘39 – ‘40 in Hoekse luchten Hoekse luchten bevat 31 bladzijden over de winter van 1939 – 1940. Deze periode is hieronder samengevat in 8 vragen aan de auteur. Het gaat daarbij met name over de geraadpleegde bronnen.
1. Je hoort altijd dat het een strenge winter was … Wat je zegt. Streng en lang. Ingeluid door novemberstormen. Daarna tot ver in maart: sneeuw, ijs en bevroren rivieren. In combinatie met de dreigende oorlog zorgde dit voor een speciale sfeer. Die probeerde ik te beschrijven.
2. Witte kerst? Dat nou net niet. Met de kerstdagen kwam de temperatuur even boven nul en verder was het droog en somber. Een saaie kerst. Gelukkig vond ik bij Beeld & Geluid de kersttoespraak van Koningin Wilhelmina, met veel aandacht voor de oplopende spanning. En met een vertederend fragment waarin de kleine Beatrix een kerstliedje zong. Dat kon ik mooi verwerken. De desolate sfeer die dagen gebruikte ik voor het inbouwen van een cliffhanger.
3. Wat merkte men die winter verder van de spanning? Het begon al met de novemberstormen waardoor veel mijnen voor de kust losraakten en terecht kwamen op de stranden. En dan waren er natuurlijk de ingekwartierde soldaten. Ook die herinnerden in deze regio constant aan de bijzondere situatie.
4. Hoe kwam je aan die informatie? Toen ik met dit project begon, heb ik weken gesnuffeld in Stadsarchief Rotterdam. De kranten uit die tijd geven een goed beeld van de sfeer destijds. De kranten van 27 november bijvoorbeeld. Berichten over de storm dat weekend worden naar de achtergrond gedrongen door scheepsrampen als gevolg van oorlogshandelingen. Er was een complete zeeoorlog gaande en die eiste ook haar tol onder Nederlandse schepen. En daartussendoor lees je vrolijk over het naderend sinterklaasfeest.
5. Putte je alleen uit kranten? Voor de lokale sfeer putte ik vooral uit gesprekken met Hoekse ‘tieners van toen’. En uit documentatie van Stichting Fort aan den Hoek van Holland. Daar las ik o.a. over het sinterklaasfeest voor het leger in het Patronaatsgebouw, het katholiek militair tehuis. En over het schaatsen op de Hoekse ijsbaan. Daar waren de soldaten een ware concurrent voor Hoekse jongens.
6. Dus weer typisch Hoeks? Nee hoor. Veel informatie haalde ik ook uit het boek Gemeente Naaldwijk 1940 – 1945 van drs. C. Bentvelzen e.a. Daarin wordt o.a. verteld dat de in het Westland gestationeerde soldaten tot ver in maart moesten helpen bij het ijsvrij houden van de wegen. Leuk is ook het verhaal over de militairen die onder leiding van vaandrig Hordijk via diens ouderlijk huis in Maasdijk naar Vlaardingen schaatsten om Vlaardinger moppen te halen.
7. Elfstedentocht? Nee, helaas! Op het laatste moment afgelast. De kranten van 12 en 13 januari 1940 staan nog vol met de aankondiging van de Elfstedentocht op maandag 15 januari. Maar dan gaat het op zondag onverwacht dooien. Dat geeft in de kranten van maandag een bijzondere mix van ijspret op de plassen en teleurstelling over het afgelasten van de Elfstedentocht met de strijd van de marine tegen de mijnen.
8. Je hebt het in je boek ook geregeld over sneeuwbalgevechten met NSB’ers … Klopt. In alle uitgaven uit die tijd lees je over gedoe met NSB’ers. Vechtpartijtje hier, vechtpartijtje daar. Vooral dat boek van Bentvelzen geeft een goed beeld van de vooroorlogse NSB in het Westland.
